در برگهای آغازین نسخۀ خطی شماره 383 مجموعه اهدائی خاندان آیة الله شیخ محمدرضا معزی دزفولی به کتابخانه مجلس یادداشتهایی بود که نظر مرا به خود جلب کرد. به چند جهت:
یک. تاریخ بعضی از رویدادهای خوزستان در سده‌های دهم تا دوازدهم هجری قمری.
دو. تاریخ بعضی از رویدادهای ایران در آن سده‌ها.
ج. شیوۀ نوشتن عددها که می‌تواند برای خواندن عددها در نسخه‌های دیگر مفید افتد.
د. آوردن برخی موادّ تاریخ که در تصحیح زمان رویدادها کمک می‌کند.
به هر حال، با این عنایت که هر کلمه‌ای در این زمینه می‌تواند به بازشناسی تاریخ گذشته کمک کند، این یادداشتها با اندکی توضیح تقدیم می‌گردد.
***
جلوس شاه اسماعیل در [96:] 906
آمدن شاه اسماعیل در حویزه في شهر رمضان المبارک سنه [91.1:] 911
وفات شاه اسماعیل في شهر رجب سنه [93.1:] 931
آمدن سلطان یعقوب به دزفول في شهر رمضان المبارک سنه 899
وفات سلطان حسن في شهر رجب سنه 950
وفات عبدالحسین في شهر شوال سنه [93.9:] 939
جنگ دوکُهۀ لور1 همان است که امروز به عنوان دوکوهه (نزدیک اندیمشک) شناخته شده است. لور بر وزن نور، بر مناطقی در همان حدود اطلاق می‌شود. در آن زمان تمام این مناطق عشایرنشین بوده و ظاهراً برخوردی میان آنها با دیگران روی داده است. في شهر رجب 988
آمدن سید علی به دزفول في شهر شوال 892
وفات سید فلاح بن محسن در 13 شهر جمادی الاول سنه 909
کشتن اورنگ سیدان في شهر رجب 931
جلوس ظلّ الله پادشاه جمجاه سکندر ............. نادر شاه به تاریخ عید فطر سنه 1148 <الخیر في ما وقع>2 عبارت، ماده تاریخ جلوس نادر است. او قیل: 1160.
فوت مرحوم آخوند ملا مقصود علی بن علی نجار شوشتری3 دانشوری بانفوذ و مشهور از اجداد شیخ جعفر شوشتری است. روز دوشنبه 2 شهر جمادی الثانی سنه[11308] 1138.
جلوس پادشاهی مرحوم شاه سلطان حسین سنه 1105.
عزل او که محمود، اصفهان را گرفت در محرم سنه 1135.
آمدن محمود در کلان آباد سنه 1134.
قتل جماعت گُتوَند4 ای میان دزفول و شوشتر. امروز به مزار قیصر امین‌پور شهرت یافته که از آن دیار برآمده بود. روانش شاد. در چهار فرسخی قم به دست جماعت باجمالو در شهر جمادی الاول سنه 1199. ملا عوض و ملا محمد رضا ......
21 شهر شعبان المعظم 1114 نواب مستطاب رفیع القدر و المقدار عالیجاه بیگلر بیگی لرستان فیلی حسین خان ولد صدق شاهوردی خان به تمشیت جماعت بختیاری چهارلنگ، موکب در گتوند در پایین جبل کلیکرد مقابل قلعۀ کلیکرد.
جلوس شاهرخ بن تیمور. تاریخ او شاه رخ است شاه پادشاهی او و رخ تاریخ او.5 این جمله احتمالاً ماده تاریخی بیان شده که من نتوانستم به دقت معین کنم. عین آنچه بود نوشتم.
تاریخ وفات مرحوم شیخ زین الدین رحمه الله ذلك الأوّاه الجنة مستقرّه والله. 1029.
زین الدین 172 – الباقی 147.
وفات مرحوم المغفور آخوند مولا محمد باقر ابن مرحوم آخوند ملا محمد تقی اصفهانی مشهور به مجلسی بتاریخ سابع و عشرون شهر رمضان المبارک سنه عشر و مائة بعد الألف هجری . 1110
وفات مرحوم المغفور شیخ بهاء الملّة و الدین شیخ بهاء الدین عاملی در 12 شهر شوال المکرّم سنه 1031
وفات مرحمت و غفران پناه فاضل هندی مشهور، اسمه: بهاء الدین محمد اصفهانی. بتاریخ ستة و عشرین شهر رمضان المبارک سنة إحدی و ثلاثون و مائة بعد الألف 1131.
تاریخ جلوس پادشاه جنت آرامگاه شاه صفی که مرحمت و غفران پناه میر محمد باقر مشهور به داماد به نظم در آورده:
شاه شاهان جهان سلطان صفی
آیت اقبال ظلّ اللهی اش
فتح عالم مضمر اندر دولتش
ظل حق تاریخ شاهنشاهی اش
سنه 1038

مولود الشیخ جمال الملّة و الدین6، علامه حلی است. تاسع عشرین (کذا) رمضان المبارک سنه 648 ثمان و اربعین و ستّ مائة.
وفاته: لیلة إحدی و عشرین من محرم الحرام سنه 682 اثنین و ثمانین و ستّمائة من الهجرة.
نسب السید الشریف النقیب زین المساند و المفاخر المرتضی علم الهدی7 بند در مورد دو برادر دانشور سده پنجم، سید مرتضی و سید رضی است.
ابوالقاسم علی بن الحسین بن موسی الابرغش بن محمد الاعرج بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن موسی بن جعفر علیه السلام. توفي في شهر ربیع الاول سنة ستة و ثلاثین و اربعمائة.
و کان مولده في شهر رجب سنة خمس و خمسین و ثلاثمائة.
و الرضي اخو المرتضی اسمه محمد بن الحسین الی آخر النسبة. کان مولده سنة سبع و خمسین و ثلاثمائة. و [توفی فی] السادس من المحرم سنة ستة و [اربع]مائة. انقرض عقبهما. رضي الله تعالی عنهما.

۱. همان است که امروز به عنوان دوکوهه (نزدیک اندیمشک) شناخته شده است. لور بر وزن نور، بر مناطقی در همان حدود اطلاق می‌شود. در آن زمان تمام این مناطق عشایرنشین بوده و ظاهراً برخوردی میان آنها با دیگران روی داده است.
۲. عبارت، ماده تاریخ جلوس نادر است.
۳. دانشوری بانفوذ و مشهور از اجداد شیخ جعفر شوشتری است.
۴. ای میان دزفول و شوشتر. امروز به مزار قیصر امین‌پور شهرت یافته که از آن دیار برآمده بود. روانش شاد.
۵. این جمله احتمالاً ماده تاریخی بیان شده که من نتوانستم به دقت معین کنم. عین آنچه بود نوشتم.
۶. ، علامه حلی است.
۷. بند در مورد دو برادر دانشور سده پنجم، سید مرتضی و سید رضی است.
شنبه ۲۱ شهريور ۱۳۹۴ ساعت ۲:۱۲