1. کتاب تاریخ برای ما سخت گسسته و بدون شیرازه است. برگهای پراکندۀ آن در این سوی و آن سوی وجود دارد و همتی بلند می‌طلبد که این اوراق پراکنده را در هر موضوعی گرد آورد و سامان دهد.
همین معدود کارهای سامان یافته نیز، گاهی گرفتار ضعف‌های نگرشی یا نگارشی یا هر دو مورد است و بازبینی‌های جدی نیاز دارد، گرچه همین معدود نیز مغتنم است.
2. در مورد امامان و امامزادگان تحقیقات متنوع انجام شده است که مشکلات نگرشی و نگارشی شامل حال آنها نیز می‌شود. ولی به هر حال، کارهایی سامان گرفته که همگی با اختلاف درجات خود مأجور باد.
یکی از زمینه‌های پژوهشی در این مورد، تاریخ این مزارها و مشاهد مشرفه است. اساساً هر یک از این مشاهد در شهر و دیار خود، غالباً محور و مرکز آن شهر و دیار بوده است، لذا جای آن دارد که تاریخ هر یک از شهرهای مقدس با محوریّت حرمی که در آن است، نوشته شود.
3. در این زمینه کارهایی شده است. تحقیقات دراز دامن مرحوم محقق عطاردی در باب خراسان، پژوهش‌های محقق معاصر جناب شیخ حسین واثقی در باب حرمین شریفین (مکه و مدینه)، مجموعۀ موسوعة العتبات المقدسة (هفت شهر اصلی: مکه، مدینه، مشهد، نجف، کربلا، کاظمیه، سامرا) و مانند آنها گامهایی ارزشمند در این راه است. ولی هنوز گامهای بایسته کم نیست.
4. بهانۀ این قلم‌انداز، اشاره‌ای به حضرت عبدالعظیم حسنی در روز نیمه شوال است، که به حضرتش منسوب است. بدین جهت پس از نگاهی به این بایسته در باب تاریخ مزار حضرت عبدالعظیم، دو برگ سبز در این مورد تقدیم می‌شود.
در باب تاریخ ری، کارهای ارزشمندی نگاشته‌اند، از جمله: دوره دو جلدی ری باستان (دکتر حسین کریمان)، تاریخ ری (رساله لیسانس دکتر جواد صفی نژاد در دو جلد که سال 1335 نوشته و 425 صفحه دارد) و ...
ولی هنوز جای کارهای زیادی خالی است. مثلاً کارهایی مبتنی بر کتاب مهم «نقض» که در این مورد فعلاً مقاله آقای صدرایی خویی (تاریخ و فرهنگ ری در آینۀ کتاب نقض) موجود است.
5. در این میان، تاریخ علمی و هنری و فرهنگی ری (به ویژه آنچه با مزار نورانی عبدالعظیم حسنی ارتباط دارد)، جای تحقیق بیشتر دارد. در واقع، برای یک کار گسترده، انواع سندها در این مورد به کار می‌آید. در پژوهش‌های جناب واثقی، مواردی مانند: حلقه‌های علمی، استنساخ‌ها، اجازات علمی، تألیف کتابها و ... به عنوان حلقه‌هایی از زنجیرۀ تاریخ حرمین شریفین، استقصاء شده‌اند.
این کار برای ری نیز ضرورت دارد. تاریخ آستان مقدس حضرت عبدالعظیم منحصر به رویدادهای سیاسی مانند تحصن شیخ فضل الله نوری و یارانش یا ترور ناصرالدین شاه نیست. بلکه رویدادهای علمی و هنری و ادبی نیز باید ثبت شود تا به جامعیت بیشتر در این زمینه دست یابیم.
6. در این زمینه فعلاً دو برگ سبز به پیشگاه اهل فرهنگ و هنر پیشکش می‌شود. این دو برگ، دو قطعۀ خوشنویسی استاد علی منظوری (استاد خوشنویس نام‌آور تفرشی) است، یکی به تاریخ 1318 شمسی و دیگری بدون تاریخ، که هر دو در آستان حضرت عبدالعظیم نوشته شده، همزمان با زیارت آن گرامی و نیز زیارت جناب شیخ صدوق (ابن بابویه) که در جوار آن است. این دو قطعه به شماره های 26792 و 26796 در کتابخانه ملی (در شمار قطعات زیادی از ایشان که در آن کتابخانه هست) موجود است که اینک تصویر آنها در ادامۀ این یادداشت تقدیم می‌شود.