نکات 61 تا 70

[61]
متن: "هو" اسم مکنّی مشار إلی الغائب
ترجمه: "هو" اسم کنیه‌ای است که به یک غائب اشاره می‌کند.
پیشنهاد: "هو" اسمی است پوشیده که به آن غائب اشاره شده است.
نکته: 1. در بعضی موارد، معنای لفظی کلمه‌ای مورد نظر است نه معنای مصطلح، مانند "کنیه" در اینجا که معنای پوشیدگی می‌دهد نه کنیه‌ای که قسیم اسم و لقب است. 2. چگونه «مشار» را به «مشیر» ترجمه کرده‌اند؟

[62]
متن: و ذلک أنّ الکفّار نبّهوا عن آلهتهم بحرف إشارة الشاهد المدرک
ترجمه: چون بر فرمان کفار، از خدایانشان با حرف اشارۀ شاهد با ادراک سخن می‌گفتند.
پیشنهاد: توضیح اینکه کافران در مورد معبودهای خود با حرف اشارۀ حاضر که درک شده بود، سخن می‌گفتند.
نکته: 1. هر چه فکر کردم، نفهمیدم "بر فرمان" از کجا امده است. 2."و ذلک" یعنی: توضیح آنکه ... 3. مُدرِک (به کسر دال) و مُدرَک (به فتح دال) هر دو یکسان نوشته می‌شود. البته گاهی برای جداسازی این دو کلمه از هم، اشاره به حرکت حرف دال می‌شود. ولی اگر چنین اشاره‌ای نشد، باید به قرائن فهمید که کدام یک مورد نظر است. بی دقتی در این موارد خطاهایی در پی دارد.

[63]
متن: و فی هذا دلالة علی أنّ الأصل فی الأشیاء الإباحة إلی أن یمنع الشرع بالنهي.
ترجمه: در این مطلب دلالتی است بر این که اصل در چیزها حلال و مباح بودن است تا اینکه شرع با نهی آن را منع کند.
پیشنهاد: این مطلب دلالت دارد بر آنکه اصل حکم در مورد اشیاء (نعمت های دنیوی) این است که حلال و مباح باشند، مگراینکه شرع به حکم نهی، آن را باز دارد.
نکته: "شیء" بسته به فضای بحث، معناهای مختلف دارد. لذا باید با توجه به فضای بحث معادل مناسب آن یافت.

[64]
متن: فالجعل یصدق علی الانتصاب و الانتخاب بخلاف الخلق
ترجمه: جعل به برپا داشتن و برگزیدن بر خلاف خلق صحیح و درست است
پیشنهاد: "جعل" بر انتصاب و برگزیدن صدق می‌کند، در حالی که "خلق" چنین نیست.
نکته: 1."یصدق" مصداق داشتن را می‌رساند نه صحت و سقم را. 2. جمله‌ای که مترجم نوشته، قابل فهم نیست.

[65]
متن: ابناء الملکوت
ترجمه: فرزندان ملکوت
پیشنهاد: اهل ملکوت / ملکوتیان
نکته: معنای "ابن" منحصر در فرزندیِ جسمی نیست. بلکه هر نوع رابطۀ فرزندی – مادی یا معنوی - را می‌رساند؛ چنانکه معنای "اب" منحصر در رابطۀ پدریِ جسمی نیست، بلکه هر نوع سرپرستی و تملّک را نشان می‌دهد.

[66]
متن: و فوق کلّ ذی علم علیم
ترجمه: و روی هر دارای دانشی داناتری قرار دارد.
پیشنهاد: و بالاتر از هر دانشوری داناتری است.
نکته: مقایسۀ دو جمله گویاتر از هر گونه توضیحی است. بارها گفته‌ایم که صحیح نویسی کافی نیست، بلکه زیبا نویسی نیز ضرورت دارد.

[67]
متن: فظنّ أن لا أحد أعلم به
ترجمه: او گمان برد کسی داناتر از او نیست.
پیشنهاد: پنداشت کسی داناتر از خودش نیست.
نکته: در جمله‌ای که مترجم نوشته، مرجع ضمیر گم شده است. «او» یعنی کی؟ در جملۀ پیشنهادی می‌بینید که جمله روشن تر بیان شده، بدون این که ضمیر، تکرار شود.

[68]
متن: خاف علی نبیه العُجب
ترجمه: پیامبرش از این امر هراسان شد
پیشنهاد: از احساس عُجب (خودشیفتگی) در پیامبرش هراسان شد.
نکته: نمی توان جمله را بدون فهم ساختار آن ترجمه کرد.

[69]
متن: من کنت مولاه فإنّ علیّاً مولاه
ترجمه: هر کس من مولایش بودم، به درستی که علی مولایش است.
پیشنهاد: هر که من مولای اویم این علی مولای اوست.
نکته: گاهی ترجمۀ یک جمله به شکل منظوم، متن را خوشخوان می‌کند. در حدّ نمک در غذا بهره گیری از آن توصیه می‌شود.

[70]
متن: استفادة ذلک من الآیة الکریمة
ترجمه: بهره گرفتن این مطلب از همین آیۀ مبارکه
پیشنهاد: استنباط این حکم / این مطلب از همین ایۀ مبارکه
نکته: شاید استنباط همان بهره گرفتن باشد، امّا این کجا و آن کجا؟