مقدمه
1. کتاب «وفیات الاعلام» نوشته مرحوم علامه سید محمد صادق بحر العلوم یکی از آثار بسیار مفید در عرصۀ تراجم نگاری است که عتبۀ عباسیه در سال ----- برای نخستین بار، بر اساس نسخه خط مؤلف در دو جلد منتشر شده است. این کتاب به شیوۀ مختصر و مفید، به ترتیب زمان تدوین شده و نوعی سالشمار علمای شیعه به شمار میآید.
در این کتاب، شرح حال مختصر برای اکثر اعلام آمده، که در مورد معدودی از عالمان به تفصیل زده است.
در بارۀ فایده و ارزش این منبع و ارزش این نوع تراجم نگاری سخن به تفصیل باید گفت که در این مختصر نگنجد.
2. آنچه در این گفتار میآید، فهرستی از علمای خوزستانی است که در این کتاب یاد شدهاند. ابتدا سال رحلت (به تاریخ هجری قمری)، سپس نام عالِم و آنگاه نشانی شرح حال در کتاب، آمده است.
3. انگیزۀ نگارش این یادداشت مختصر، آغاز به کار گروه تلگرامی «علمای حوزه خوزستان» است که به اهتمام مهندس سید حسام الدین نبوی نوۀ دانش دوست مرحوم آیة الله سید محمد نبوی کار خود را آغاز کرده، با این هدف که تصاویر، اسناد، آثار مکتوب و مطالب مربوط به عالِمان خطۀ خوزستان را بشناساند.
4. بدیهی است که مرحوم بحرالعلوم هرگز ادعای استقصای تامّ ندارد و کتاب خود را «جامع و مانع» نمیداند؛ بدین روی این یادداشت نیز چنین ادعایی ندارد، بلکه نخستین گام است در راهی بلند که امید است در فرصتهای آینده با بهره گیری از منابع دیگر کاملتر شود.
5. از همین فهرست مختصر به خوبی بر میآید که حویزه در سدههای پیش جایگاه علمی مهمی در خوزستان داشته است. علل سقوط علمی چنان پایگاهی میتواند موضوع تحقیقی جدی باشد.
دعای خیر حضرت بقیة الله ارواحنا فداه را برای ارواح بلند این ذوی الحقوق امید میبریم.
992 – سید سجاد بن بدران مشعشعی (ج 1 ص 108)
1000 – سید عبدالوهاب بن خلف مشعشعی حویزی (ج 1 ص 111)
1005 – شیخ علی بن احمد عاملی حویزی (ج 1 ص 112)
1019 – قاضی نورالله شوشتری (ج 1 ص 114)
1020 – شیخ ابوالحسن احمد بن محمد جزایری حویزی (ج 1 ص 115)
1021 – شیخ عبدالله شوشتری (ج 1 ص 115)
1024 – سید برکة مشعشعشی حویزی (ج 1 ص 116)
1024 – سید بدر بن مبارک مشعشعی حویزی (ج 1 ص 116)
1087 – سید شهاب الدین بن سعید موسوی حویزی (ج 1 ص 137)
1088 – شیخ عبدالمجید حویزی (ج 1 ص 139)
1097 – سید عبدالله مشعشعی حویزی (ج 1 ص 144)
1112 – سید نعمة الله جزائری (ج 1 ص 156)
1128 – شیخ عبد محمد حویزی (ج 1 ص 163)
1135 – شیخ عبدالله بحرانی بهبهانی (ج 1 ص 166)
1135 – مولی محمد باقر شوشتری (ج 1 ص 166)
1138 – امیر محمد هادی مرعشی شوشتری (ج 1 ص 169)
1140 – مولی محمد علی نجار شوشتری (ج 1 ص 172)
1143 – سید عبدالباقی دزفولی (ج 1 ص 173)
1143- شیخ عبدالله بن ناصر حویزی (ج 1ص 173)
1149 – سید علی بن عزیزالله جزایری (ج 1 ص 175)
1150 – شیخ علی بن نصرالله حویزی (ج 1 ص 175)
1150 – یعقوب بن ابراهیم حویزی (ج 1 ص 176)
1154 – شیخ کرم الله بن محمد حسن حویزی (ج 1 ص 180)
1158 – سید نورالدین جزایری (ج 1 ص 181)
1163 – آقا محمد علی ابن فتح علی شوشتری (ج 1 ص 194)
1173- سید عبدالله جزایری (ج 1 ص 198)
1178 – سید شبر بن محمد مشعشعی حویزی (ج 1 ص 201)
1197 – شیخ ابراهیم حویزی (ج 1 ص 219)
1204 – سید محمد شفیع جزایری (ج 1 ص 232)
1205 – مولی محمد باقر وحید بهبهانی (ج 1 ص 233)
1210 – آقا محمد تقی بن محمد باقر بهبهانی (ج 1 ص 236)
1230 – سید محمد بن عبدالله بلادی بهبهانی (ج 1 ص 256)
1234 – شیخ اسدالله کاظمی دزفولی (ج 1 ص 260)
1246 – شیخ اسماعیل بن اسدالله کاظمی (ج 1 ص 283)
1272 – شیخ حسن بن احمد دورقی (ج 1 ص 620)
1274 – سعد بن عبدالله حویزی (ج 1 ص 343) (570)
1275 – صالح بن قاسم حویزی (ج 1 ص 346)
1281 – شیخ مرتضی انصاری (ج 1 ص 357)
1283 – سید علی شوشتری (ج 1 ص 363)
1291 – سید حسین بن رضا جزایری (ج 1 ص 393)
1295 – سید اسماعیل بن نصرالله بهبهانی (ج 1 ص 400)
1298 – شیخ حسن بن اسدالله کاظمی (ج 1 ص 409)
1303 – شیخ جعفر شوشتری (ج 1 ص 431)
1303 – شیخ محمد تقی بن مهدی دزفولی (ج 1 ص 435)
1306 – مفتی میر محمد عباس شوشتری هندی (ج 1 ص 452)
1306 – شیخ حسین بن نصرالله حویزی (ج 1 ص 454)
1313 – شیخ عبدالرحیم بن محمد علی شوشتری (ج 1 ص 476)
1315 – شیخ محمد طاهر معزی دزفولی (ج 1 ص 485)
1322 – شیخ حسن کربلائی شوشتری (ج 1 ص 510)
1322 – شیخ محمد بن حمزه اهوازی حلی (ج 1 ص 513)
1323 – سید حسین بن محمود جزایری (ج 1 ص 515)
1323 – سید حسن بن جعفر جزایری (ج 1 ص 516)
1325 – شیخ حمادی نوح اهوازی (ج 1 ص 529)
1326 – شیخ باقر بن حسن کاظمی دزفولی (ج 1 ص 531)
1327 – شیخ محمد تقی بن حسن کاظمی (ج 1 ص 534)
1327 – شیخ باقر بن غلامعلی شوشتری (ج 1 ص 536)
1329 – شیخ محمد حسن بن محسن کاظمی (ج 1 ص 542)
1331 – ملا محمد رشید ضیایی دزفولی (ج 1 ص 558)
1333- شیخ محمد رضا فیض الله شوشتری (ج 1 ص 570)
1337 – سید عبدالصمد جزایری (ج 1 ص 599)
1340 – سید عدنان بن شبر غریفی (ج 1 ص 614)
1341 – شیخ سلمان بن محمد نجفی (ج 1 ص 620)
1345 – شیخ اسماعیل بن حسن کاظمی (ج 1 ص 634)
1346 – شیخ نصرالله بن حسین حویزی (ج 1 ص 639)
1350 – سید محمد حسین بن محمد جعفر جزایری (ج 2 ص 654)
1350 – سید محمد علی بهبهانی حائری (ج 2 ص 656)
1351 – سید احمد بن محمد باقر بهبهانی حائری (ج 2 ص 657)
1352 – شیخ محمد رضا معزی دزفولی (ج 2 ص 665)
1354 – سید ابوالقاسم بن احمد جزایری (ج 2 ص 687)
1358 – سید عبدالحسن بن عبدالله دزفولی (ج 2 ص 703)
1369 – شیخ محمد رضا کاظمی (ج 2 ص 746)
1370 – شیخ جعفر نقدی نجفی دزفولی الاصل (ج 2 ص 755)
1377 – شیخ عبدالحسین بن عمران حویزی (ج 2 ص 796)
1388 – شیخ محمد طه کرمی حویزی (ج 2 ص 822)
1390 – سید محمد رضا شوشتری مقیم سامرا (ج 2 ص 860)
1. کتاب «وفیات الاعلام» نوشته مرحوم علامه سید محمد صادق بحر العلوم یکی از آثار بسیار مفید در عرصۀ تراجم نگاری است که عتبۀ عباسیه در سال ----- برای نخستین بار، بر اساس نسخه خط مؤلف در دو جلد منتشر شده است. این کتاب به شیوۀ مختصر و مفید، به ترتیب زمان تدوین شده و نوعی سالشمار علمای شیعه به شمار میآید.
در این کتاب، شرح حال مختصر برای اکثر اعلام آمده، که در مورد معدودی از عالمان به تفصیل زده است.
در بارۀ فایده و ارزش این منبع و ارزش این نوع تراجم نگاری سخن به تفصیل باید گفت که در این مختصر نگنجد.
2. آنچه در این گفتار میآید، فهرستی از علمای خوزستانی است که در این کتاب یاد شدهاند. ابتدا سال رحلت (به تاریخ هجری قمری)، سپس نام عالِم و آنگاه نشانی شرح حال در کتاب، آمده است.
3. انگیزۀ نگارش این یادداشت مختصر، آغاز به کار گروه تلگرامی «علمای حوزه خوزستان» است که به اهتمام مهندس سید حسام الدین نبوی نوۀ دانش دوست مرحوم آیة الله سید محمد نبوی کار خود را آغاز کرده، با این هدف که تصاویر، اسناد، آثار مکتوب و مطالب مربوط به عالِمان خطۀ خوزستان را بشناساند.
4. بدیهی است که مرحوم بحرالعلوم هرگز ادعای استقصای تامّ ندارد و کتاب خود را «جامع و مانع» نمیداند؛ بدین روی این یادداشت نیز چنین ادعایی ندارد، بلکه نخستین گام است در راهی بلند که امید است در فرصتهای آینده با بهره گیری از منابع دیگر کاملتر شود.
5. از همین فهرست مختصر به خوبی بر میآید که حویزه در سدههای پیش جایگاه علمی مهمی در خوزستان داشته است. علل سقوط علمی چنان پایگاهی میتواند موضوع تحقیقی جدی باشد.
دعای خیر حضرت بقیة الله ارواحنا فداه را برای ارواح بلند این ذوی الحقوق امید میبریم.
***
992 – سید سجاد بن بدران مشعشعی (ج 1 ص 108)
1000 – سید عبدالوهاب بن خلف مشعشعی حویزی (ج 1 ص 111)
1005 – شیخ علی بن احمد عاملی حویزی (ج 1 ص 112)
1019 – قاضی نورالله شوشتری (ج 1 ص 114)
1020 – شیخ ابوالحسن احمد بن محمد جزایری حویزی (ج 1 ص 115)
1021 – شیخ عبدالله شوشتری (ج 1 ص 115)
1024 – سید برکة مشعشعشی حویزی (ج 1 ص 116)
1024 – سید بدر بن مبارک مشعشعی حویزی (ج 1 ص 116)
1087 – سید شهاب الدین بن سعید موسوی حویزی (ج 1 ص 137)
1088 – شیخ عبدالمجید حویزی (ج 1 ص 139)
1097 – سید عبدالله مشعشعی حویزی (ج 1 ص 144)
1112 – سید نعمة الله جزائری (ج 1 ص 156)
1128 – شیخ عبد محمد حویزی (ج 1 ص 163)
1135 – شیخ عبدالله بحرانی بهبهانی (ج 1 ص 166)
1135 – مولی محمد باقر شوشتری (ج 1 ص 166)
1138 – امیر محمد هادی مرعشی شوشتری (ج 1 ص 169)
1140 – مولی محمد علی نجار شوشتری (ج 1 ص 172)
1143 – سید عبدالباقی دزفولی (ج 1 ص 173)
1143- شیخ عبدالله بن ناصر حویزی (ج 1ص 173)
1149 – سید علی بن عزیزالله جزایری (ج 1 ص 175)
1150 – شیخ علی بن نصرالله حویزی (ج 1 ص 175)
1150 – یعقوب بن ابراهیم حویزی (ج 1 ص 176)
1154 – شیخ کرم الله بن محمد حسن حویزی (ج 1 ص 180)
1158 – سید نورالدین جزایری (ج 1 ص 181)
1163 – آقا محمد علی ابن فتح علی شوشتری (ج 1 ص 194)
1173- سید عبدالله جزایری (ج 1 ص 198)
1178 – سید شبر بن محمد مشعشعی حویزی (ج 1 ص 201)
1197 – شیخ ابراهیم حویزی (ج 1 ص 219)
1204 – سید محمد شفیع جزایری (ج 1 ص 232)
1205 – مولی محمد باقر وحید بهبهانی (ج 1 ص 233)
1210 – آقا محمد تقی بن محمد باقر بهبهانی (ج 1 ص 236)
1230 – سید محمد بن عبدالله بلادی بهبهانی (ج 1 ص 256)
1234 – شیخ اسدالله کاظمی دزفولی (ج 1 ص 260)
1246 – شیخ اسماعیل بن اسدالله کاظمی (ج 1 ص 283)
1272 – شیخ حسن بن احمد دورقی (ج 1 ص 620)
1274 – سعد بن عبدالله حویزی (ج 1 ص 343) (570)
1275 – صالح بن قاسم حویزی (ج 1 ص 346)
1281 – شیخ مرتضی انصاری (ج 1 ص 357)
1283 – سید علی شوشتری (ج 1 ص 363)
1291 – سید حسین بن رضا جزایری (ج 1 ص 393)
1295 – سید اسماعیل بن نصرالله بهبهانی (ج 1 ص 400)
1298 – شیخ حسن بن اسدالله کاظمی (ج 1 ص 409)
1303 – شیخ جعفر شوشتری (ج 1 ص 431)
1303 – شیخ محمد تقی بن مهدی دزفولی (ج 1 ص 435)
1306 – مفتی میر محمد عباس شوشتری هندی (ج 1 ص 452)
1306 – شیخ حسین بن نصرالله حویزی (ج 1 ص 454)
1313 – شیخ عبدالرحیم بن محمد علی شوشتری (ج 1 ص 476)
1315 – شیخ محمد طاهر معزی دزفولی (ج 1 ص 485)
1322 – شیخ حسن کربلائی شوشتری (ج 1 ص 510)
1322 – شیخ محمد بن حمزه اهوازی حلی (ج 1 ص 513)
1323 – سید حسین بن محمود جزایری (ج 1 ص 515)
1323 – سید حسن بن جعفر جزایری (ج 1 ص 516)
1325 – شیخ حمادی نوح اهوازی (ج 1 ص 529)
1326 – شیخ باقر بن حسن کاظمی دزفولی (ج 1 ص 531)
1327 – شیخ محمد تقی بن حسن کاظمی (ج 1 ص 534)
1327 – شیخ باقر بن غلامعلی شوشتری (ج 1 ص 536)
1329 – شیخ محمد حسن بن محسن کاظمی (ج 1 ص 542)
1331 – ملا محمد رشید ضیایی دزفولی (ج 1 ص 558)
1333- شیخ محمد رضا فیض الله شوشتری (ج 1 ص 570)
1337 – سید عبدالصمد جزایری (ج 1 ص 599)
1340 – سید عدنان بن شبر غریفی (ج 1 ص 614)
1341 – شیخ سلمان بن محمد نجفی (ج 1 ص 620)
1345 – شیخ اسماعیل بن حسن کاظمی (ج 1 ص 634)
1346 – شیخ نصرالله بن حسین حویزی (ج 1 ص 639)
1350 – سید محمد حسین بن محمد جعفر جزایری (ج 2 ص 654)
1350 – سید محمد علی بهبهانی حائری (ج 2 ص 656)
1351 – سید احمد بن محمد باقر بهبهانی حائری (ج 2 ص 657)
1352 – شیخ محمد رضا معزی دزفولی (ج 2 ص 665)
1354 – سید ابوالقاسم بن احمد جزایری (ج 2 ص 687)
1358 – سید عبدالحسن بن عبدالله دزفولی (ج 2 ص 703)
1369 – شیخ محمد رضا کاظمی (ج 2 ص 746)
1370 – شیخ جعفر نقدی نجفی دزفولی الاصل (ج 2 ص 755)
1377 – شیخ عبدالحسین بن عمران حویزی (ج 2 ص 796)
1388 – شیخ محمد طه کرمی حویزی (ج 2 ص 822)
1390 – سید محمد رضا شوشتری مقیم سامرا (ج 2 ص 860)
چهارشنبه ۲۵ مهر ۱۳۹۷ ساعت ۱۰:۴۶