[در آستانۀ دوازدهمین قرن رحلت جناب دعبل]

مقدمه
در مقدمۀ استدراک یکم بر مقالۀ راهنمای پژوهش در بارۀ دعبل خزاعی اشاره شد که این گفتار، مستدرکی است بر مقالۀ این بنده تحت عنوان راهنمای پژوهش در بارۀ دعبل خزاعی که در فصلنامه سفینه شماره 41 (ویژۀ پژوهش‌های رضوی - زمستان 1392، ص 170 – 190) منتشر شده بود. توضیحات دیگر در آن مقدمه آمده که نیازی به تکرار ندارد.
در این گفتار، بیست و دو عنوان دیگر یاد شده که برای پژوهش در مورد جناب دعبل به کار می‌آید. امید است که هر چه زودتر به کتابنامه ای نسبتا کامل دست یابیم.

متن
1.اقبالی، مسعود. دیدگاه‌های ناقدان عرب درباره شخصیّت و شعر شاعران برجسته شیعه (کثیّر عزّه، کمیت بن زید اسدی، سیّد حمیری و دعبل خزاعی) (نقد و بررسی). ‌استاد راهنما یحیی معروف استاد مشاور علی سلیمی، تورج زینی‌وند. کرمانشاه، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، رشته زبان و ادبیات خارجی - زبان و ادبیات عرب، دکتری تخصصی، 1393.
2.امیدوار، احمد. شناخت و نقد آماری سبک استعاره (پژوهشی عملی بر اشعار دعبل خزاعی، شریف رضی و مهیار دیلمی). ‌استاد راهنما حامد صدقی استاد مشاور علی پیرانی شال، صغری فلاحتی. تهران، دانشگاه تربیت معلم، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دکتری تخصصی، 1391.
3.طالبی قره‌قشلاقی، جمال. دراسه الهجاء السیاسی فی شعر شعراء الشیعه فی العصر العباسی الأول (السید الحمیری، دعبل الخزاعی، دیک الجن نموذجاً). ‌استاد راهنما عبدالغنی ایروانی‌زاده، استاد مشاور نصرالله شاملی. دانشگاه اصفهان، دانشکده زبانهای خارجی، دکتری تخصصی 1391.
4.خادم‌نیک، حسن. بررسی تطبیقی سیمای پیامبر(ص) و اهل بیت «علیه‌السلام» در شعر دعبال خزاعی و قوامی رازی. ‌استاد راهنما علی اصغر روان شاد استاد مشاور محمدعلی سلمانی مروست. دانشگاه یزد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کارشناسی ارشد، 1393.
رضایی، فاطمه. احتجاج مبتنی بر شریعت در شعر کمیت بن زید اسدی و دعبل بن علی خزاعی. ‌استاد راهنما 5.رضا رضایی استاد مشاور محمدتقی زندوکیلی. دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی،‌کارشناسی ارشد، 1390.
شریفی، شیما. بررسی شعر اعتراض در دیوان بشار بن برد و دعبل بن علی الخزاعی. ‌استاد راهنما 6.سیدمحمد موسوی بفرویی، استاد مشاور یداله شکری. دانشگاه سمنان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کارشناسی ارشد، 1392.
7.طاهری، یوسف. نقد و بررسی اتهامات و نسبت‌های ناروا به دعبل با تکیه بر اشعار او. ‌استاد راهنما مالک عبدی، استاد مشاور مینا پیرزادنیا. دانشگاه ایلام، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه زبان و ادبیات خارجی، رشته زبان و ادبیات عربی، کارشناسی ارشد، 1394.
العجیلی، علی. تمرد در شعر دعبل خزاعی (مطالعه موضوعه فنیه). ‌استاد راهنما بلاسم محسنی استاد مشاور 8.حسین ناظری. دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کارشناسی ارشد، 1395.
9.عیدی کاخکی، سمانه. ترجمه نمایشنامه «دعبل‌بن‌علی ‌خزاعی» اثر شیخ یوسف محمد عمرو. ‌استاد راهنما سیدمهدی نوری، استاد مشاور عباس گنجعلی. سبزوار، دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، کارشناسی ارشد، 1394.
10.قشقایی، احمدرضا. مولفه‌های پایداری در اشعار دعبل خزاعی. ‌استاد راهنما حسین یوسفی استاد مشاور حسن گودرزی. دانشگاه مازندران، پژوهشکده علوم اجتماعی، کارشناسی ارشد، 1395.
11.قوامی‌خانقاه، سید محمد. بررسی سبک شناسی فخریات کمیت بن زید اسدی - دعبل خزاعی. ‌استاد راهنما مهرداد آقائی استاد مشاور عادل آزاد دل. اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کارشناسی ارشد، 1395.
12.موسویان‌نژاد، خسرو. اغراض شعری در دیوان دعبل خزایی. ‌استاد راهنما محمدرضا هاشملو، استاد مشاور فرهاد رجبی. دانشگاه گیلان، کارشناسی ارشد، 1390.
13 تا 15. سه مورد که متن کامل آنها در کتاب هفت جلدی موسوعة شعراء الغدیر نوشته کاظم عبدالرسول السادة و کریم جهاد الحسانی، نجف: العتبة العلویة المقدّسة، 2010 / 1431 آمده است.
الف. محمد حسین شمس الدین (1280 – 1343) تخمیس دعبل، ج 4 ص 481 – 482
ب.سید محسن امین (1282 – 1371) تشطیر آن، ج 4 ص 369
ج. سید عبدالرسول کفایی (1347 - ...) مجارات دعبل، ج 6 ص 425 – 432.
16.شرح و توضیح مختصر تائیۀ دعبل در پانویس و اعراب کامل متن و شرح حال مختصر دعبل، در کتاب: عیون الشعر الولائی (افخم القصائد المعروفة المنشأة فی اهل البیت)، سید احمد حسینی اشکوری، قم: دار المحقق، 1436 ق.، ص 173 – 191.
17.محمدی، مجید. عاطفه بازیار. بررسی مؤلفه‌های ادبیات پایداری در اشعار رضوی. فرهنگ رضوی. شماره 21، بهار 1397. ص 91 – 112.
18.مختاری، قاسم. ابراهیمی، ابراهیم. بینامتنیت قرآنی و روایی در شعر دعبل خزاعی.
پژوهش‌های ادبی – قرآنی. شماره 1، بهار 1392. ص 53 – 76.
19. احمدی چناری، علی اکبر؛ احمدی، پریسا. سیمای امام رضا (ع) در آینه شعر دعبل خزاعی و نظیری نیشابوری. ‌کاوش نامه ادبیات تطبیقی. شماره 20. زمستان 1394 . ص 1 – 17.
20. شرح کبیر میرزا محمد حسن زنوزی (م 1310 ق.) بر تائیه دعبل. موسوعة العلامة الاردوبادی ج 22 ص 284.
21.مطالبی به نقل از ینابیع المودة و فرائد السمطین در باره دعبل در: موسوعة العلامة الاردوبادی ج 24 ص 395، 399، 400، 446، 447.
22.نیز در باره دعبل در موسوعه اردوبادی دیده شود: ج 4 ص 170، ج 11 ص 61، ج 15 ص 181 و 182 و 244.، ج 22 ص 284.
والحمد لله اولاً و آخراً.