[1]

ادبیات غدیر شجرۀ طیبه‌ای است که از وادی جُحفه آغاز شد و شاخه‌های گسترده‌اش تمام اقالیم قبله را در بر گرفت. این فصل پر برگ و بار، با وجود اهمیت در تاریخ و فرهنگ اسلامی، کمتر مورد توجّه پژوهشگران قرار می‌گرفت، و مستندات آن بطور پراکنده در مطاوی منابع و متون خودنمایی می‌کرد تا چند دهه پیش که همت علامه امینی با جمع پراکنده‌ها توجه همگان را به این خط روشن فرهنگی – دینی – ادبی جلب کرد.
کتاب الغدیر بیش از آن که این قلم در باره‌اش سخن بگوید، شناخته شده است. لذا در باره‌اش سخن نمی‌گویم. اما اشاره می‌کنم که موضوع مهم «ادبیات غدیر در زبان فارسی» بایسته‌ای پژوهشی است که تا کنون نویسندگانی همچون محمد صحتی سردرودی و سید مصطفی موسوی گرمارودی با کارهای فردی خود بدان پرداخته‌اند؛ در حالی که جای کار مداوم و جدی تری دارد.
این چند بیت که در پی می‌آید، برگی خُرد از گنجینۀ سترگ ادبیات غدیری است که ظاهرا برای نخستین بار منتشر می‌شود.
امید است نشر آن در آستانۀ سالگرد غدیر، گامی در راه امتثال امر مطاع رسول امین در راستای احیای غدیر باشد و به امضای قبول وارث معصوم غدیر، امام موعود عجل الله تعالی فرجه برسد.

[2]

کتاب مغازی النبی [صلی الله علیه و آله] منظومه‌ای است در حدود 350 صفحه از ملا یعقوب صرفی که نسخه خطی آن در آکادمی اقبال به شماره 40 نگهداری می‌شود و اخیراً عکسی از آن به لطف یکی از دوستان به دستم رسیده است. این نسخه تاریخ اتمام 19 شعبان 1303 دارد که به احتمال قوی تاریخ اتمام نگارش است.
ناظم پس از حمد خدا و مدح رسول، از چهار خلیفه و سپس دوازده امام به نیکی یاد می‌کند، چنانکه در جای جای کتاب، به «آل و اصحاب» اشاره می‌کند. تسنن او در کتاب، روشن است، چنانکه محبت او به اهل بیت.
در آغاز کتاب، همچنین، در بارۀ میر سید علی همدانی، کمال الدین حسین خوارزمی و چند تن دیگر از مشایخ که ضمن شرح حال خودنوشتش آورده، سخن می‌گوید.
هر چند نام کتاب، مغازی النبی است، ولی عملاً سیرۀ پیامبر است که متأسفانه – به دلیل رویکرد جنگ محور گذشتگان – به ترتیب جنگها پیش رفته و در خلال آن رویدادهای دیگر را بیان می‌کند. چنانکه آغاز کتاب را وصف مکه، نور محمدی به عنوان اصل مخلوقات، موحد بودن آباء النبی، شرح حال پدر و مادر رسول خدا و ... شکل داده است.
اشاره شد که این منظومه تا کنون – حسب تحقیق صاحب این قلم – منتشر نشده است.
آنچه پس از این می‌آید، ابتدا وصف دوازده امام از زبان این دانشور صوفی سنی هندی و سپس گزارشی از غدیر خم به بیان اوست.

[3]

صرفی پس از نعت نبی و مدح سه خلیفه از دوازده امام یاد می‌کند، به همان شیوه‌ای که گروهی دیگر از صوفیان آورده‌اند، همانها که آقای جعفریان از آنها با تعبیر «سنیان دوازده امامی» یاد می‌کند.
بیتهای مربوط به دوازده امام چنین است:

[4]

صرفی ضمن رویدادهای حجة الوداع به خطبه‌ای از رسول خدا اشاره می‌کند که ضمن آن حضرتش علاوه بر حدیث غدیر، در باره ثقلین نیز توصیه و تأکید فرموده‌اند. وی می‌سراید:


تا آنجا که می‌گوید: