[11]

متن: الإطلاقات و العمومات
ترجمه: مطالب مطلق و عمومی
پیشنهاد: اطلاقات و عمومات
نکته: اصطلاح‌ها مانند اعلام اند که ترجمه پذیر نیستند. این دو واژه از مصطلحات علم اصول فقه است که باید عین آنها بیاید، چنانکه در برخی از منابع فرنگی، به درستی، این کلمات را به صورت آوانویسی می‌آورند، آنگاه توضیحی در پانویس برای آن می‌نویسند.

[12]

متن: ارتکب کبیرة و هو یعلم أنّه سیعاقب علیها.
ترجمه: سوار بر بزرگی شود و می‌داند که به زودی بر آن معاقبه می‌شود.
پیشنهاد: مرتکب گناهی بزرگ شود، در حالی که می‌داند بر آن کیفر می‌بیند.
نکته: تصحیح چند خطا: 1. ارتکاب و کبیره و ترکیب این دو کلمه، اصطلاحاتی هستند که نباید مانند واژه به آنها نگریست، 2. حرف واو گاهی به معنای «واو حالیه» است. با دو سه بار خواندن متن می‌توان به این معنا دست یافت.

[13]

متن: إذا کان الإیمان هو العمل ...
ترجمه: اگر ایمان همان عمل باشد ...
پیشنهاد: وقتی / از آنجا که / چون ایمان همان عمل است ...
نکته: «إذا» معنایی دارد شبیه آنچه نوشته شد، نه «اگر» به معنای شرط مطلق.

[14]

متن: ثبوت، وجوب، اثبات، اطلاق، تقیید، تخصیص
ترجمه: ثابت بودن، واجب بودن، ثابت کردن، مطلق کردن، مقید کردن، مخصص کردن
پیشنهاد: ثبوت، وجوب، اثبات، اطلاق، تقیید، تخصیص
نکته: این گونه کلمات به صورت خودش مفهوم‌تر است تا ترجمه‌های توضیحی که بار معنایی را از آن می‌گیرد و فهم معنا را دشوارتر می‌کند.

[15]

متن: ترک ما أمر الله عزّ و جلّ به.
ترجمه: ترک چیزهایی است که خداوند عزوجل در باره اش فرمان داده است.
پیشنهاد: ترک اوامر خداوند عزوجل است.
نکته: خلاصه کردن جمله در عین روان نویسی آن. فراموش نکنیم که در نگارش علمی کلمات را باید در نهایت خسّت به کار برد. دست و دل بازی در کاربرد کلمات، در فهم مراد اخلال می‌آورد.

[16]

متن: ما نری الذی تصنع إلّا سحراً.
ترجمه: آنچه انجام می‌دهی و ما می‌بینیم، چیزی جز سحر نیست.
پیشنهاد: کارهایت در نظر ما جادوگری است.
نکته: 1. کلمۀ «رأی» دو معنا دارد: دیدن و دیدگاه. در اینجا، دیدگاه به معنای فکری مناسب تر است تا دیدن مطلق. 2. نقل مفهوم، بهتر از ترجمۀ واژگانی است.

[17]

متن: إنّ زکریّا علیه السلام کان خائفاً فهرب
ترجمه: همانا زکریّا ترسان بود، پس گریخت.
پیشنهاد: زکریّا امنیت نداشت، بدین روی در جای خود نماند.
نکته: 1. معنای دقیق خوف، «ناامنی» است نه ترس. این نکته را که در جای خود به تفصیل گفته‌ام، بسیاری از شبهات را پاسخ می‌گوید. 2. گریختن بار معنایی منفی دارد، گرچه بر اساس حکمت و مصلحت باشد. لذا بهتر است برای نیکان از معادل آن استفاده شود.

[18]

متن: ردّ الله علیهم بأنّه طردهم مؤاخذة علیهم
ترجمه: خداوند به آنان پاسخ داد که آنان را بیرون رانده برای مورد مؤاخذه قرار دادنشان.
پیشنهاد: خداوند کلام آنان را ردّ کرد که آنان را بیرون رانده تا مؤاخذه کند.
نکته: 1. پاسخ می‌تواند بار مثبت یا منفی داشته باشد، در حالی که در اینجا فقط بار منفی مورد نظر است، لذا کلمۀ «ردّ» به کار بردیم. 2. قرار نیست خواننده در حین خواندن نوشته ای زجر بکشد. نوشته‌ای خوب است که با یک بار خواندن فهمیده شود. به جای ترکیب‌های اسمی که تتابع اضافات دارد، جملات فعلی به کار ببریم.

[19]

متن: لا یوافقهم فی ما شاع بینهم من الأقاویل الباطلة.
ترجمه: با آنچه میانشان شایع شده از گفته‌های باطل موافقت ندارد.
پیشنهاد: با عقاید باطل که بین آنها شایع شده، موافقت ندارد.
نکته: تفاوت ترجمه ماشینی با ترجمه انسانی در ابتکاراتی است که مترجم به کار می‌برد تا بوی ترجمه را از نوشته اش بگیرد.

[20]

متن: رفعه تعالی الطور فوقهم تهدید لهم.
ترجمه: بالا بردن تعالی کوه طور را بر سرشان تهدید آنان است.
پیشنهاد: خداوند تعالی کوه طور را بر سرشان بالا برد و این تهدید آنان بود.
نکته: 1. مترجم قسم نخورده که همه جا به ساختار زبان مبدأ وفادار بماند. وظیفۀ او انتقال مفهوم در زبان مقصد به زیباترین بیان است. 2. جملۀ دعایی در عربی پس از ضمیر می‌آید، ولی در فارسی بهتر است که پس از اسم بیاید.