آخرین نوشته ها
آمار بازدید
بازدیدکنندگان تا کنون : ۹۲٫۶۲۳ نفر
بازدیدکنندگان امروز : ۵ نفر
تعداد یادداشت ها : ۱۹۸
بازدید از این یادداشت : ۱۶۳

پر بازدیدترین یادداشت ها :
مقدمه
پژوهش فرآیندی است که به ابزارهای مختلف نیاز دارد. از جمله تنوع و تعدد عناوین مناسب برای تحقیق که باید دید و برگزید.
کسانی که با فهارس مخطوطات سر و کار دارند، همواره در مسیر کار خود با عنوانهایی روبرو می‌شوند که قاعدتاً فرصتی برای تحقیق آنها نمی‌یابند. بهتر آن است که چنین موضوعهایی را با دیگران در میان گذارند تا هر کس فرصت و امکانات دارد، به آنها بپردازد.
این یادداشت در همین راستا نوشته شده است؛ شصت عنوان کتاب برای تحقیق متن یا تحقیق در متن. بدون ادعای استقصا یا بِه گزینی. در واقع یادداشتی شخصی است که به اشتراک گذاشته می‌شود و به کمک تذکرات دوستان پژوهشگر به سامان می‌رسد و کامل می‌شود؛ از توضیح محتوا تا نشان دادن نسخه‌های دیگر و دیگر توضیحات لازم.

[۱]

وجیزۀ کافیه یا رساله در اثبات رجعت. آقا نجفی قوچانی. مختصر. فارسی و عربی. ۱۴ ص. به خط مؤلف. در پاسخ به اظهارات شریعت سنگلجی. تألیف: سال ۱۳۲۱ (ظاهرا شمسی).
نسخه عکسی آستان قدس رضوی، شماره ۸۹۶.

[۲]

حول شبهات التفسیر الکبیر للفخر الرازی علی مسألة الإمامة. محمد جواد کوچک یزدی (معاصر). تألیف: رجب ۱۴۱۶. ۱۱۰ ص. شامل بحثهایی در بارۀ آیات:
امامت (و إذ ابتلی ابراهیم ...)؛
اولی الامر (أطیعوا الله و أطیعوا الرسول ...)؛
إکمال (الیوم أکملت ...)؛
ولایت (إنما ولیکم الله و رسوله ...)؛
تبلیغ (یا أیها الرسول بلّغ ...).
نسخه عکسی ۱۳۵۱ رضوی.

[۳]

أعلام غیبة النعمانی. سید موسی شبیری زنجانی. ۱۲۹ ص.
عکسی ۸۲۰ رضوی.

[۴]

کتاب «شرح قصیدة حسن بن راشد» نوشتۀ مولی علی غروی علی یاری. تصحیح: سید هدایة الله مسترحمی اصفهانی. تهران: بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور، ۱۴۲۳ ق. / ۱۳۸۱ ش. ۷۵۴ ص.
تاریخ تألیف: ۱۲ ربیع الثانی ۱۲۷۶ ق. در مدرسۀ طالبیۀ تبریز.
ماتن: حسن بن راشد حلّی، از عالمان سدۀ نهم هجری است که ارجوزه‌هایی دارد، از جمله ارجوزه‌ای در نظم الفیۀ شهید اول، در ۶۵۳ بیت که در سال ۸۲۵ به پایان رسانده است. و نسخه آن در کتابخانه مرحوم مرعشی به شماره ۷/۶۷ موجود است.
متن: قصیده‌ای سینیه در ۱۴۲ بیت (به عدد ابجد کلمۀ قائم). با تقسیم زیر:
مقدمه و تغزّل ۳۷ بیت (شرح: ص ۸ تا ۱۷۲).
باب اول: مدح حضرت مهدی علیه السلام ۱۰ بیت (شرح: ص ۱۷۳ تا ۲۳۸).
باب دوم: اثبات وجود مقدس حضرتش ۷ بیت (شرح: ص ۲۳۹ تا ۲۸۱).
باب سوم: ظهور حضرتش ۲۱ بیت (شرح: ص ۲۸۲ تا ۳۹۰).
باب چهارم: رثای امام حسین و خاندان مطهرش ۵۹ بیت (شرح: ص ۳۹۱ تا ۶۸۶).
خاتمه: نسب و حالات ناظم ۸ بیت (شرح: ص ۶۸۷ تا ۷۱۹).
تتمیم شارح: ۳ بیت (ص ۷۱۹ تا ۷۳۵).
نکته: شیخ آقابزرگ در ذریعه ۴۱/۱۶ به این کتاب اشاره کرده و شارح را حسن بن محمد حسین تبریزی سردرودی دانسته است. آقای مسترحمی مصحح کتاب این را اشتباه صاحب ذریعه می‌داند و می‌گوید: شیخ حسن سردرودی شاگرد مولی علی غروی و کاتب او بوده است.
شایسته است که معرفی کتاب، از جهت محتوا، ماتن، شارح و جوانب دیگر، موضوع پایان نامه‌ای مناسب و درخور قرار گیرد.
همچنین ترجمه و تلخیص کتاب به زبان فارسی، برای آشنایی گسترده تر با یکی از منظومه‌های مهدوی پیشنهاد می‌شود.

[۵]

مقدمه شرح نهج البلاغه
علی محمد بن محمد حسن گرمرودی
نسخه خطی شماره ۲/۵۶۰ م. مدرسه شهید مطهری (سپهسالار).
معرفی شده در مجله رهنمون شماره ۹ – ۱۰ ص ۱۷۸.

[۶]

المختار من حِکم و مواعظ امیرالمؤمنین علیه السلام
نسخه ۳۸/۲۷۹۹ مدرسه شهید مطهری (سپهسالار).
معرفی شده در مجله رهنمون شماره ۹ – ۱۰ ص ۱۷۳.

[۷]

مائة کلمة من کلام علی بن ابی طالب علیه السلام. جاحظ
ترجمه منظوم مرتضی قلی خان شاملو.
نسخه ۲۹۳۱ مدرسه شهید مطهری (سپهسالار).
معرفی شده در مجله رهنمون شماره ۹ – ۱۰ ص ۱۷۲.

[۸]

ضیاء الأهلّة و بیان الأدلّة في بیان حال أبي طالب عند أهل الملّة
قاسم بن حسن السراجی (دانشور زیدی معاصر)
کتاب به سال ۱۴۲۳ تألیف شده و دستنویس آن ۵۱ صفحه دارد.
بجز موضوع اصلی (اثبات ایمان حضرت ابوطالب) تحقیقات متنوع در باب رجال و تاریخ و سیره در بر دارد.
متن دستنویس آن را جناب محمد لطف زاده در بعضی از گزوه‌های تلگرامی فرستاده و در اختیار است. یک نسخه تایپی آن نیز در اینترنت به نشانی زیر موجود است.
http://www.manbarazzidiah.com/Books/d۲wfd۱af.ips.pdf

اگر این متن به تحقیق جدید نیاز نداشته باشد (که باید بررسی شود) دستکم معرفی و تلخیص آن به زبان فارسی لازم است تا دیدگاه دانشوران زیدی در این زمینه بازتاب یابد.

[۹]

به این چند نسخه ضمن مقاله‌ای در معرفی فهرست جدید مدرسه حجتیه قم اشاره شد:

۱. اصول دین، محمد تقی نوری (پدر محدث نوری)، ش ۲/۲۰۴، ج ۱ ص ۱۹۵.
۲. رساله در تجوید، مختار اعمی اصفهانی، سال ۹۴۹، ش ۸/۲۱۰، ج ۱ ص ۲۱۷.
۳. ترجمه خطبه شقشقیه به نظم و نثر فارسی، محمد تقی حسینی قزوینی، ش ۳/۲۱۰، ج ۱ ص ۲۱۳.
۴. القصیدة اللامیة فی مدح مولانا موسی بن جعفر علیه السلام، عبدالباقی فاروقی (شاعر سنی بغدادی)، ش ۴/۲۵۴، ج ۱ ص ۲۶۳.
۵. قانون نامه تجارت دولت عثمانی سال ۱۲۶۵ قمری به ترکی (۱۳۴ ص)، ش ۲۵۸، ج ۱ ص ۲۸۹.
۶. استقبال راقم مشهدی از ترکیب بند محتشم کاشانی، ش ۳/۲۶۴، ج ۱ ص ۲۹۹.
۷. صد و شصت و پنج حدیث در باره امام زمان علیه السلام، نویسنده نامعلوم. ۳۲۰ صفحه (با توجه به این حجم به نظر می‌رسد که شرح احادیث را نیز داشته باشد). ش ۳۳۶، ج ۱ ص ۳۹۵.
۸. کشف التعمیة عن وجوه التسمیة، حسین بن محمد صادق خراسانی (م ۱۳۴۹ ق.)، ناتمام مانده، ۸۱۴ ص. ش ۴۹۳، ج ۱ ص ۶۰۰ – ۶۰۱.
۹. تفسیر آیه یا ایها الرسول بلغ ... (مختصر، ۹ ص)، ش ۱۵/۴۹۶، ج ۱ ص ۶۱۲.
۱۰. الجبر و التفویض، محمد باقر فشارکی، ۱۲۹۸ ق.، ۹۲ ص، ش ۳/۷۱۰، ج ۲ ص ۳۱۱.
۱۱. علم معما، محمد اسماعیل واعظ اصفهانی، ش ۲/۹۰۱، ج ۲ ص ۵۲۹.

[۱۰]

پیش از این ضمن سه یادداشت که در فضای مجازی منتشر شد، نسخه‌هایی از فهرست عکسی‌های علوم عقلی پیشنهاد شد. برای حذر از تکرار، فقط نشانی آن سه یادداشت در اینجا ذکر می‌شود:
*جلد اول این فهرست:
http://www.al-athar.ir/home/Content?id=۴۵۲۶&code=۱۰

*جلد دوم این فهرست:
http://www.manuscripts.ir/fa/component/content/article?id=۴۲۵۳

*جلد سوم این فهرست:
http://www.mirasmaktoob.ir/fa/news/۶۲۴۱

در این سه یادداشت، جمعا ۴۱ کتاب معرفی و پیشنهاد شده است.

سخن آخر
بدین ترتیب در این قلم انداز، شصت کتاب برای تحقیق و تصحیح و پژوهش (تحقیق متن و تحقیق بر اساس متن) پیشنهاد شد، بدون اینکه ادعای جامعیت و مانعیت یا استقصاء در میان باشد.
امید است این فهرست، اهل تحقیق را به کار آید.
حسن ختام این قلم انداز ذکر خیری از سید المحققین مرحوم استاد سید عبدالعزیز طباطبایی است که سلسلۀ نوشتارهایش «ما ینبغی نشره من التراث» گرچه عمری کوتاه داشت، ولی مانند دیگر خدماتش با برکت ویژه‌ای همراه بود. این سطور، در راستای خدمات ایشان و جلوۀ ضعیفی از نوشتارهای آن بزرگ مرد است. رحمت خدا بر او باد.
سه شنبه ۲۱ فروردين ۱۳۹۷ ساعت ۹:۵۴
نظرات



نمایش ایمیل به مخاطبین





نمایش نظر در سایت