بسم الله الرحمن الرحیم
در سال جاری در دانشگاه قم رسالهای در سطح کارشناسی ارشد دفاع شده است با این ویژگیها: بررسی مناقب اهل بیت علیهمالسلام در شعر علی بن عیسی اربلی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات عربی، نوشته علی عادلی، استاد راهنما: دکتر حیدر محلّاتی، بهار 1394. 183+ 10 صفحه.
این رساله سه فصل اصلی دارد:
1.بررسی سیره و شرح حال اربلی
2.بررسی فضائل اهل بیت علیهمالسلام در شعر اربلی
3.بررسی ساختار اشعار اربلی در مدح اهل بیت علیهمالسلام
در واقع، فصل دوم، اشعار اربلی را از زاویۀ محتوایی و فصل سوم، از جهت ساختار ادبی بررسی میکند.
فصل دوم خود به دوازده بخش تقسیم شده است که هر بخش به یکی از امامان معصوم (از امیر المؤمنین تا امام مهدی علیهمالسلام) اختصاص یافته است. نویسنده در هر بخش نمونه ای از اشعار اربلی را (گاه ویژۀ آن امام معصوم و گاه ضمن اشعار مشترک در مورد تمام اهل بیت) نقل کرده و به تحلیل درونمایۀ آن پرداخته است.
در فصل سوم صنایع ادبی (بیان و بدیع) را در شعر اربلی جست و جو میکند، مانند: تشبیه، استعاره، کنایه، جناس، طباق، تلمیح، تضمین، موسیقی داخلی و خارجی.
نویسنده از چند اثر اربلی بهره گرفته است: کشف الغمة، التذکرة الفخریة، رسالة الطیف، دیوان اربلی (چاپ شده در مجلة الذخائر، شماره 6 و 7).
بر اساس جدول آماری که نویسنده در صفحه 173 رساله ارائه کرده، درصد اشعار اربلی در مدح ائمه چنین است:
امیر المؤمنین 8%، امام حسن 4%، امام حسن 8%، امام سجاد 4%، امام باقر 7.5%، امام صادق 4%، امام کاظم 5%، امام رضا 7%، امام جواد 6%، امام هادی 5.5%، امام عسکری 6%، امام مهدی 15%، مدح مشترک اهل بیت 15.5%.
نیز بر اساس پژوهش دیگر (ص 175)، میانگین بحور اشعار او چنین است: سریع 39%، خفیف 31%، وافر 10%، و بحور دیگر (طویل، بسیط و کامل) کمتر از 10%.
در فصل اول ضمن بیان شرح حال اربلی (ص 40 و 41) سالشمار مختصری از زندگی او آورده که میتواند چشم انداز زندگی پربار او را نشان دهد.
مشایخ اربلی (ص 9 تا 11)، دوستان دانشور او (ص 12تا 15)، شاگردانش (ص 15 تا 17)، ریاست او بر دیوان مکاتبات (ص 17 تا 21) بخشی از عناوین فصل اول است.
این رساله در مسیر پژوهشهای مربوط به مرحوم علی بن عیسی اربلی محدث، مورخ و ادیب توانمند امامی سده هفتم هجری و صاحب کتاب کشف الغمه منبعی مفید تواند بود.
این یادداشت در روز دوشنبه 21 دی در دانشگاه قم نوشته شد. در این فرصت، تشکر خود را از دوست دانشورم دکتر مهدی ناصری که نسخه ای از این رساله را در اختیارم نهاد، ابراز میدارم.
سه شنبه ۲۲ دي ۱۳۹۴ ساعت ۸:۰۵
نمایش ایمیل به مخاطبین
نمایش نظر در سایت
۲) از انتشار نظراتی که فاقد محتوا بوده و صرفا انعکاس واکنشهای احساسی باشد جلوگیری خواهد شد .
۳) لطفا جهت بوجود نیامدن مسائل حقوقی از نوشتن نام مسئولین و شخصیت ها تحت هر شرایطی خودداری نمائید .
۴) لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید .