چکیده
گام نخست در بهینه‌سازی پژوهش‌های علوم قرآنی، تحلیل و بررسی تحقیق‌هایی است كه در سالیان
اخیر به رشته تحریر درآمده است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان پراكندگی و گرایش موضوعی مقالات حوزه علوم قرآن در نشریات علمی پژوهشی است. بازه زمانی مورد پژوهش كه با روش تحلیل محتوا صورت گرفته است، مقالاتی است كه بین سالهای 1386 ـ 1390 به چاپ رسیده است. در این روش، مقالات از لحاظ موضوعی تحلیل شده‌اند و مبنای تعیین موضوع، مقوله‌های استخراج شده از اصطلاحنامه علوم قرآن است.
از مجموع 283 مقاله ارائه‌شده، 282 عنوان مقاله، تألیفی و یک عنوان مقاله ترجمه‌ای بوده است. بیشترین سهم ارائه مقالات با 53.8% به متخصصان با مدرک تحصیلی دكتری اختصاص دارد و بیشترین مشاركت از نظر رتبه علمی، مربوط به آن دسته از اعضای هیئت علمی است كه استادیار هستند. در تألیف و انتشار مقالات حوزه علوم قرآن، سهم مردان 87.7% و سهم زنان 12.3% بوده است. همچنین 62.7% مقالات دارای یک نویسنده، 33.9% دو نویسنده و 3.4% دارای سه نویسنده است. از نظر وابستگی سازمانی، دانشگاه فردوسی مشهد در صدر مؤسسات آموزشی پژوهشی قرار دارد. تحلیل موضوعی مقالات نشان می‌دهد بیشترین سهم با 15.8% به مقوله مکاتب تفسیری اختصاص داشته. «موضوعات قرآنی» با 14.4% و «دلالت واژگان قرآنی» با 12.7% در مرتبه‌های بعدی قرار دارند. در پایان، هفت پیشنهاد برای بهینه‌سازی پژوهشهای علوم قرآنی ارائه شده است.

واژگان كلیدی: علوم قرآن، تحلیل موضوعی، تحلیل محتوا، نشریات علمی پژوهشی.

متن کامل مقاله را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.